KARTEZYEN ÇARPIMI VE BAĞINTI

KARTEZYEN ÇARPIMI VE BAĞINTI

A. SIRALI n Lİ

n tane nesnenin belli bir öncelik sırasına göre düzenlenip, tek bir nesne gibi düşünülmesiyle elde edilen ifadeye sıralı n li denir.

(a, b) sıralı ikilisinde;

a ya birinci bileşen, b ye ikinci bileşen denir.

a ¹ b ise, (a, b) ¹ (b, a) dır. (a, b) = (c, d) ise, (a = c ve b = d) dir.

B. KARTEZYEN ÇARPIMA ve B herhangi iki küme olmak üzere, birinci bileşeni A kümesinden, ikinci bileşeni B kümesinden alınarak oluşturulan bütün sıralı ikililerin kümesine, A ile B nin kartezyen çarpımı denir.

A kartezyen çarpım B kümesi A ´ B ile gösterilir.

A ´ B = {(x, y) : x Î A ve y Î B} dir.

A ¹ B ise, A ´ B ¹ B ´ A dır.

C. KARTEZYEN ÇARPIMIN ÖZELİKLERİ

• 1) s(A) = m ve s(B) = n ise
  s(A ´ B) = s(B ´ A) = m × n dir.
• A ´ (B ´ C) = (A ´ B) ´ C
• A ´ (B È C) = (A ´ B) È (A ´ C)
• (B È C) ´ A = (B ´ A) È (C ´ A)
• A ´ (B Ç C) = (A ´ B) Ç (A ´ C)
• (B Ç C) ´ A = (B ´ A) Ç (C ´ A)
• A ´ Æ = Æ ´ A = Æ
• 

D. BAĞINTIA ve B herhangi iki küme olmak üzere A ´ B nin her alt kümesine A dan B ye bağıntı denir.

Bağıntı genellikle b ile gösterilir.

b Ì A ´ B ise, b = {(x, y) : (x, y) Î A ´ B} dir.

Ü	s(A) = m ve s(B) = n ise, A dan B ye 2m×n tane bağıntı tanımlanabilir.
Ü	A ´ A nın herhangi bir alt kümesine A dan A ya bağıntı ya da A da bağıntı denir.
Ü	s(A) = m ve s(B) = n olmak üzere, A dan B ye tanımlanabilen r elemanlı (r £ m × n) bağıntı sayısı
Ü	b Ì A ´ B olmak üzere, b = {(x, y) : (x, y) Î A ´ B} bağıntısının tersi b–1 Ì B ´ A dır. Buna göre, b bağıntısının tersi b–1 = {(y, x) : (x, y) Î b} dır.

E. BAĞINTININ ÖZELİKLERİ

b, A da tanımlı bir bağıntı olsun.

1. Yansıma ÖzeliğiA kümesinin bütün x elemanları için (x, x) Î b ise, b yansıyandır.

"x Î A için, (x, x) Î b ise, b yansıyandır. (" : Her)

2. Simetri Özeliğib bağıntısının bütün (x, y) elemanları için (y, x) Î b ise, b simetriktir.

"(x, y) Î b için (y, x) Î b ise, b simetriktir.

Ü	b bağıntısı simetrik ise b = b–1 dir.
Ü	s(A) = n olmak üzere, A kümesinde tanımlanabilecek simetrik bağıntı sayısı  dir.
Ü	s(A) = n olmak üzere, A kümesinde tanımlanabilecek yansıyan bağıntı sayısı  dir.

3. Ters Simetri Özeliğib bağıntısı A kümesinde tanımlı olsun.

x ¹ y iken "(x, y) Î b için (y, x) Ï b ise, b ters simetriktir.

b bağıntısında (x, x) elemanın bulunması ters simetri özeliğini bozmaz.

4. Geçişme Özeliğib, A da tanımlı bir bağıntı olsun.

"[(x, y) Î b ve (y, z) Î b] için (x, z) Î b ise,

b bağıntısının geçişme özeliği vardır.

Boş kümeden farklı bir A kümesinde tanımlanan b = Æbağıntısında yansıma özeliği yoktur. Simetri, Ters simetri, geçişme özeliği vardır.

F. BAĞINTI ÇEŞİTLERİb bağıntısı A kümesinde tanımlı olsun.

1. Denklik Bağıntısı

b; Yansıma, Simetri, Geçişme özeliğini sağlıyorsa denklik bağıntısıdır.

2. Sıralama BağıntısıA kümesinde tanımlı b bağıntısında; Yansıma, Ters simetri, Geçişme özeliği varsa b sıralama bağıntısıdır.

Bir bağıntı hem denklik, hem de sıralama bağıntısı olabilir

Ü	b, A kümesinde tanımlı bir denklik bağıntısı olsun. (x, y) Î bise x ve y elemanları b bağıntısına göre denktir denir ve x º y şeklinde yazılır.
Ü	b, A kümesinde tanımlı bir denklik bağıntısı olsun. A da x elemanına denk olan bütün elemanların kümesine x in denklik sınıfı denir ve  şeklinde gösterilir. x in denklik sınıfının kümesi,